Zapisz się na darmowy kurs Jak Skutecznie Pracować z Grupą i Klasą

Jak uczyć historii? Leśna Kwatera

Nauczyciele historii czasami nie mają lekko. Ich przedmiot nauczania dotyczy przeszłości i czasami uczniowie pytają się: po co nam to? przecież to się w życiu nie przyda. No właśnie, czy w ogóle nauczanie historii dotyczy tylko przeszłości i jak to wytłumaczyć, że jednak się przyda. W dzisiejszym wpisie kilka porad o tym jak uczyć historii i zaproszenie na wciągający warsztat historyczny.

 

1. Pokaż, że historia jest ciekawa

Przecież historia jest naprawdę bardzo ciekawa. Kiedy przygotowywaliśmy grę „Polsko! Chcę Cię poznawać!”, której głównym elementem są karty postaci związanych z Polską, naprawdę można było tego doświadczyć. Historia, a zwłaszcza historia Polski pełna jest nietuzinkowych postaci, awanturników, wynalazców, artystów, których życiorysy i dokonania naprawdę są ciekawe, nawet dla przeciętnego nastolatka. Nie wiedziałem wcześniej o tym, ale to Polacy wymyślili wykrywacz metalu i kamizelkę kuloodporną, Polacy zbudowali najwyżej położną kolej na świecie, Polacy zjeździli prawie cały glob ziemski, jeszcze zanim stało się to modne (np. Benedykt Polak, który w dobie najazdów tatarskich strasznych dla całej Europy udał się wprost do serca imperium mongolskiego lub Kazimierz Nowak, którzy objechał Afrykę na rowerze, na pewno też wiecie jak się nazywa najwyższy szczyt Australii). Nie chodzi o to, żeby tutaj szczycić się osiągnieciami Polaków (ale też warto, bo nie mamy się czego wstydzić), bo przecież inne narody też mnóstwo ciekawych rzeczy zrobiły zanim jeszcze wymyślono telefon (np. dla obywateli Imperium Rzymskiego piramidy były takim samym zabytkowym, historycznym obiektem jak dla nas), ale o to, żeby naprawdę uświadomić młodym ludziom, że to wszystko jest mega ciekawe.

 

2. Opowiadaj o codzienności

Bardzo często nauczanie historii skupia się na faktach politycznych. A przecież to nie do końca ciekawi młodzież nawet dziś. Może warto dlatego poopowiadać trochę o życiu codziennym, zmartwieniach, troskach, miłościach i marzeniach ludzi, którzy żyli przed nami. Czasami nam się wydaje, że żyjemy w czasach końca historii z przekonaniem, że już raczej żadnych wojen nie będzie (a przynajmniej w naszej części świata, bo przecież jesteśmy cywilizowani, no nie?), a przecież ludzie na przełomie XIX i XX wieku myśleli tak samo, a co najciekawsze, że oni mieli do tego większe prawo niż my, bo w ich czasach naprawdę było mniej wojen niż jest teraz. Poza tym, że warto pokazywać, że historię tworzą ludzie tacy sami jak my. warto mówić również o innych aspektach codziennego życia, np. o fenomenalnym wynalazku kanalizacji, którego jeszcze kilkaset lat temu w naszych miastach nie używano lub o tym, że jeszcze do XIX bardzo często europejska wieś pod koniec zimy cierpiała głód (czy ktokolwiek w naszej części świata myśli teraz o tym, że ze względu na porę roku może nam zabraknąć jedzenia?). Takie informacje bardziej ciekawią młodego człowieka niż to, że odbyła się jakaś tam bitwa, którą ktoś tam wygrał.

 

3. Ucz krytycznego myślenia

Analiza faktów historycznych pozwala nam również krytycznie przyjrzeć się nam samym i naszej rzeczywistości. Warto pokazać uczniom, że historyczne decyzje (jak zresztą teraźniejsze) i to zarówno te wielkie, jak i te małe rzadko kiedy są jednoznaczne, ale warunkowane są przez mnóstwo różnych czynników (i to wcale nie racjonalnych, ale np. przez romanse czy zawiść) i mają wiele wielowymiarowych konsekwencji. W naszej szkole się tego nie uczy, ale w 1938 roku nie tylko hitlerowskie Niemcy i ich sojusznicy najechały na Czechosłowację rozbierając jej terytorium, ale także Rzeczpospolita Polska. Tak! Polacy uczestniczyli w rozbiorze Czechosłowacji razem z hitlerowskimi Niemcami, ale nie możemy osądzać tego faktu jednoznacznie. Żeby dobrze to zrozumieć, trzeba cofnąć się trochę wstecz i przyjrzeć się temu co się działo z terytorium Zaolzia w momencie odzyskiwania przez Polskę Niepodległości. Albo inny temat warty krytycznej analizy to relacje polsko-ukraińskie: czy nie warto byłoby się zastanowić nad tym, czy aby przypadkiem trudne doświadczenia w tych relacjach nie są długofalowymi skutkami tego co się działo w Rzeczpospolitej w czasach jeszcze Unii Lubelskiej? Głębsze analizy historyczne zostawmy historykom w tym się specjalizującym, a my zastanówmy się nad tym, czy czasami nie warto zapraszać uczniów do takiego spojrzenia na historię, które pozwala nam rozumieć wszystkie perspektywy (zrozumieć, nie koniecznie oznacza zgodzić się, bo na zbrodnie przecież nigdy nie możemy się zgodzić) i uczyć krytycznej analizy faktów.

 

4. Pozwól doświadczyć

To jest chyba jeden z najważniejszych aspektów wciągającego nauczania historii. Zamiast opowiadać uczniom, jak żołnierz czuł się w okopach, może lepiej warto pozwolić mu tego doświadczyć. Albo zamiast mówić o tym, że w bitwie było tytlu i tylu rannych, może warto pozwolić uczniom opatrzyć swojego kolegę. Takie doświadczenie, poza tym, że uczy, może być też świetnym doświadczeniem działania zespołowego i naprawdę odpowiada na pytanie jak uczyć historii.

 

5. Pokazuj inspirujące postawy

Mamy akurat takie szczęście, że prawie każde pokolenie Polaków ma w swojej historii bohaterów z poprzednich pokoleń (a bardzo często także najbliższych), od którego może się uczyć wysiłku na rzecz innych, pracy, poświęcenia, bohaterstwa. Dla powstańców listopadowych takimi bohaterami byli uczestnicy Insurekcji Kościuszkowskiej, dla powstańców styczniowych byli nimi podchorążowie walczący w powstaniu listopadowym. Z kolei powstańcy styczniowi dali inspirację żołnierzom walczącym o wolną Polskę (jako ciekawostkę można podać to, że celową decyzją Piłsudskiego był wymarsz Pierwszej Kadrowej z Krakowa w 50. rocznicę stracenia Romualda Traugutta, ostatni dowódca powstania styczniowego został powieszony 5 sierpnia 1864 roku, a legionowi żołnierze wyruszyli z Krakowa w nocy z 5. na 6. sierpnia 1914 roku). Dla kilku pokoleń Polaków żyjących pod zaborami inspiracją byli XVII wieczni bohaterscy szlachcie spopularyzowani w prozie Sienkiewicza, a pozytywny mit powstańców styczniowych świetnie zobrazowała Orzeszkowa w „Nad Niemnem”. Idąc dalej: bohaterowie legionowi byli inspiracją dla żołnierzy II wojny światowej (np. Okulicki, czy Fieldorf dla swoich żołnierzy byli legendami już za życia), a powstańcy warszawscy, czy żołnierze niezłomni walczący z komunistyczną okupacją są inspiracją dla współczesnego pokolenia. Trochę smuty jest fakt, że pokolenie fenomenalnego ruchu społecznego jakim była Solidarność nie kojarzy się nam z bohaterami i ludźmi poświęcającymi się dla dobra wspólnego (choć tacy na pewno też tworzyli ten ruch, ale niestety mało ich znamy). Czy młodzi ludzie nie potrzebują bohaterów i inspiracji? Oczywiście, że potrzebują, a najlepszymi takimi bohaterami są właśnie postacie, o których uczymy się na historii. Oni najlepiej potrafią wychowywać, edukować, inspirować i pokazują jak uczyć historii?

 

6. Przenoś w teraźniejszość

No i dochodzimy wreszcie do sedna tego jak skutecznie inspirować do nauki historii: Historia jak nikt inny jest najlepszą nauczycielką życia. Ktoś kiedyś powiedział, że najlepiej uczyć się na błędach i możemy dodać, że najlepiej nie na swoich. Historia pokazuje jakie konsekwencje przynosiły różne decyzje i w związku z tym, czego lepiej unikać i do czego dążyć. Jak uczyć historii? Pokazywać konsekwencje historycznych decyzji, ale żeby naprawę wykorzystywać fakty historyczne w teraźniejszości, trzeba je po prostu znać. I właśnie to warto pokazać młodym ludziom.

 

Leśna Kwatera

Bazując na spisanych tutaj inspiracjach, w związku z tym, że 5 grudnia 2018 roku obchodzimy 150. rocznicę urodzin Marszałka Józefa Piłsudskiego, a rok 2018 jest rokiem obchodów 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości w Centrum Dobrego Wychowania przygotowaliśmy wciągającą ścieżkę edukacyjną pod nazwą „Leśna Kwatera”. Celem tej ścieżki jest przybliżenie uczniom historii i bohaterstwa żołnierzy tworzących Legiony Polskie. Najważniejszym wymiarem ścieżki jest realizm psychologiczny doświadczenia takiego żołnierza, dlatego realizując grę terenową uczniowie wykonują następujące zadania:

1. Praca z mapą: Poszukiwanie ukrytych informacji zgodnie z mapą.

2. Pierwsza pomoc: Opatrywanie rannego kolegi, bodowa dla niego noszy i transport na tych noszach.

3. Leśny Labirynt: Przejście przez labirynt z okopów i siatki maskującej, odnalezienie klucza do szyfru w labiryncie i odszyfrowanie ukrytej wiadomości.

4. Tor sprawności: Przejście przez zespoły tor sprawności, w którym uczniowie muszą sobie pomagać i uczyć się współpracy.

 

W czasie wykonywania wszystkich tych zadań uczniowie zbierają informacje o żołnierzach Legionów Polskich, po to by je następnie podsumować i przenieść w teraźniejszość odpowiadając sobie na pytanie: co to znaczy być patriotą dziś? Dla uczniów (zresztą dla nauczycieli też) udział w tego typu grze terenowej jest prawdziwie angażującym doświadczeniem budującym nie tylko chęć i zaangażowanie w naukę historii, ale także integrującym klasę i uczącym współpracy. Tak jak, żołnierz legionowy nie mógł działać sam, tak naszej ścieżki nie da się przejść w pojedynkę i tak, jak nie da się „przejść” przez edukację szkolną w pojedynkę, tylko robi się to ze swoją klasą, tak nie da się iść przez życie samemu. I tego również uczy nasza ścieżka edukacyjna. Leśna Kwatera jest elementem naszego warsztatu skutecznej i wciągającej nauki dla klas. Zapraszamy.

Ekstremalnie Skuteczna Nauka

lesna-kwatera01

lesna-kwatera02

lesna-kwatera03

lesna-kwatera04

lesna-kwatera05

lesna-kwatera06

lesna-kwatera07

lesna-kwatera08

lesna-kwatera09

lesna-kwatera10

lesna-kwatera11

lesna-kwatera12

lesna-kwatera13

lesna-kwatera14

lesna-kwatera15

lesna-kwatera16

lesna-kwatera17

lesna-kwatera18

lesna-kwatera19

lesna-kwatera20

 

Co myślicie o takiej odpowiedzi na pytanie jak uczyć historii? Zapraszamy do dyskusji w komentarzach.

 

Zostaw komentarz



Odwiedź nas w Motyczu
Konkurs Mapa Myśli

Rodzaje treści

Zrób to sam

Do pobrania

Video

Recenzje

Nasze portale

Prawdziwy Skarb

Kompasy Psychometryczne

Szkoła Przedsiębiorczości

Najczęściej czytane (ostatnie 24h)

Kontakt

Motycz Leśny 51
21-030 Motycz Leśny

Warsztaty dla klas, szkolenia dla dorosłych:
502-928-477, biuro@cdw.edu.pl

Sklep, kursy online:
513-056-931, kontakt@cdw.edu.pl

Copyright © 2020 Centrum Dobrego Wychowania
Witryna zaprojektowana przy użyciu zasobów portalu Freepik.com