Zdalne sposoby nauczania stają się dla nas codziennością. W pracy uczestniczymy w zebraniach online, uczniowie w szkołach mają lekcje online, nawet przedszkolaki też miały kontakt z taką formą pracy. System pracy online nie omija również działań artystycznych. Czy da się pracować twórczo całkowicie zdalnie, bez kontaktu „z żywym organizmem"? Na te i inne pytania starali się odpowiedzieć młodzi aktorzy z Lublina i Wilna, którzy właśnie online zrealizowali projekt „Litewsko – polskie młodzieżowe działania teatralne” w ramach Polsko – Litewskiego Funduszu Wymiany Młodzieży z dotacji MEN.
Zastanówmy się na początku dlaczego tak wielu młodych ludzi chętnie angażuje się w teatr?
Moim zdaniem chodzi o możliwość sprawdzenia się w różnych rolach, nieskrępowanego wyrażania swoich emocji, schowania się za różnymi postaciami z jednej strony. Z drugiej natomiast to nawiązanie relacji z osobami o podobnych pasjach, wrażliwości. Często przyjaźnie tak zawarte potrafią przetrwać wiele lat. Działając aktywnie w grupie teatralnej młodzież uczy się współpracy, odpowiedzialności za siebie i grupę, dyscypliny (trzeba przyjść na próbę, nauczyć się roli), kreatywnego myślenia (tworzenie rekwizytów do spektakli), zaradności (np. pozyskiwanie środków, organizowanie wyjazdów). To wszystko bardzo integruje i buduje poczucie wspólnoty między uczestnikami.
Czy możliwe jest zbudowanie takiej atmosfery w projekcie online? I jak się za to zabrać?
Bardzo ważne jest dobre przygotowanie młodzieży do działań. Planując projekt online weźcie pod uwagę wszystkie zmienne, szczególnie te, które mogą zakłócać wasze działania. W naszym projekcie takim istotnym dystraktorem było wprowadzenie nauki zdalnej. Nasi przyjaciele z wileńskiego Vilniaus Žirmūnų gimnazja w trakcie realizacji projektu przebywali na kwarantannie i nie mogli się spotykać nawet w swojej grupie narodowej. Grupa lubelskich aktorów pracowała wspólnie.
Planując pracę w projekcie zdalnym omówcie dokładnie ile czasu potrzebujecie na realizację obowiązków szkolnych (nauka zdalna, zadania domowe). Zarówno my, jak i nasi koledzy z Wilna mieliśmy do dyspozycji głównie popołudnia.
Przed projektem porozmawiajcie jeszcze raz o celach projektu, jego rezultatach. Uczestnicy z polskiej grupy wzięli udział w spotkaniu przygotowawczym podczas którego rozmawialiśmy o realiach realizacji projektu zdalnie, o tym w jak poznać nasze dwie grupy, jak rozdzielić pracę i zadania grup, wiedząc, że grupa litewska nie wychodzi z domu.
Dopasujcie zadania do możliwości. Planując projekt nawet nie zakładaliśmy, że się nie spotkamy. Decyzję o projekcie online podjęliśmy wspólnie z grupą litewską. Duże wyzwanie stanowiło wprowadzenie nauki zdalnej i zamknięcie szkół. Musieliśmy zatem wprowadzić zmiany w scenariuszu z uwzględnieniem:
- dostępnych środków i materiałów (rekwizytów): wiadomo, że w domu mamy mniej możliwości niż w sali prób. Ale np. mamy świetne białe/jasne ściany, które są super tłem do scenek pantomimicznych.
- czym dysponują obydwie grupy? – chodzi o zasoby, które możecie wykorzystać w waszym przedstawieniu, tak, żeby żaden z uczestników nie miał poczucia, że „ma gorzej”. W naszym spektaklu wybraliśmy kontrast, tj. grupa polska była na czarnym tle, litewska na białym. Korzystaliśmy też z tych samych technik, np. scenki pantomimiczne. Obydwie grupy występowały na tle ścian, obydwie grupy nagrały plenery, wykorzystaliśmy polską i litewską kołysankę.
Korzystajcie z dobrodziejstw techniki. Dla nas niezwykle pomocna była platforma do spotkań online. Spotykaliśmy się codziennie, tyle czasu, ile potrzebowaliśmy. Najpierw omawialiśmy co udało nam się zrobić, nad czym pracowaliśmy, co byśmy zmienili, poprawili, a co było ok. W kolejnych częściach naszych spotkań realizowaliśmy działania, które umożliwiały nam poznanie naszych miast, kultury, tj.
- polski wieczór kulturalny – prezentacja o teatrze w Polsce (np. najważniejsze nurty i ośrodki teatralne)
- wirtualne zwiedzanie Lublina/Wilna – skorzystaliśmy z gotowych, dostępnych na stronie Miasta Lublin spacerów online z przewodnikiem. Podczas zwiedzania wybraliśmy osobę spośród nas, która tłumaczyła spacer na język angielski. Jeśli nie ma takiej osoby spróbujcie, np. kilka tygodni przed rozpoczęciem projektu zaproponować młodzieży, by skorzystali z aplikacji do nauki języków, np. duolingo – mogą w swoim tempie uczyć się języka, tak, by podczas wymiany czuć się swobodniej w kontaktach z młodzieżą z partnerskiej szkoły.
- wieczór z Mickiewiczem – tematem przewodnim spektaklu były bajki Adama Mickiewicza. Wiadomo, że i dla nas, Polaków, i dla Litwinów jest to bardzo ważna postać. Dlatego postanowiliśmy, że to właśnie twórczość wieszcza będzie wspólnym mianownikiem łączącym nasze kraje. Poszukaliśmy bajek, które wydały nam się zabawne, poruszające, pouczające. Nasi koledzy z Litwy też znaleźli te bajki w swoim języku (to też było wspólne).
Co jeszcze ułatwiło nam pracę?
- przestrzeń do swobodnej komunikacji między grupami – każda grupa zadaniowa w naszym projekcie miała osobną grupę na komunikatorze. Na początku projektu ustaliliśmy, że to jest przestrzeń tylko dla młodzieży, bez opiekunów. Sprzyjało to budowaniu kontaktów nieformalnych między uczestnikami.
Na zakończenie kilka pomysłów jak przenieść wydarzenia kulturalne w świat online. Jeśli w waszym projekcie planujecie:
- wystawę – zróbcie ją online, np. prezentacja slajdów, wirtualny spacer, prezentacja z komentarzami
- koncert – zaplanujcie premierę online, np. jako wydarzenie na żywo w mediach społecznościowych, transmisja na yt z zaplanowanym czasem uruchomienia filmu
- spektakl – my zrobiliśmy naszą premierę w formie teatru telewizji, tj. pracowaliśmy na kolejnymi scenami osobno, ponieważ nie każdy z nas mógł wychodzić z domu, a następnie zmontowaliśmy wszystko w całość (dlatego tak ważne było by określić nasze wspólne zasoby, czyli czym dysponują obydwie grupy)
- warsztaty – tu też jest kilka rozwiązań, np. na platformie do spotkań (zoom, teams itp.), jako transmisja na żywo np. na fb albo jako tutorial na yt
Zachęcamy was do poszukiwań ciekawych rozwiązań do artystycznych działań online.
Poniżej link do spektaklu Bajki śnij, który powstał podczas projektu Litewsko – polskie młodzieżowe działania teatralne w ramach Polsko – Litewskiego Funduszu Wymiany Młodzieży z dotacji MEN
Czy macie jakieś inne pomysły na realizację projektów kulturalnych online? Zapraszam do dyskusji w komentarzach.
Autorka wpisu:
Joanna Misiarz
Specjalista ds. projektów edukacyjnych CDW, psycholog, instruktor tańca, doświadczenie zawodowe zdobywała tworząc programy animacyjne dla społeczności lokalnych oraz koordynując projekty edukacyjne.
