Uczenie dobrych manier dla niektórych wydaje się nieco przestarzałym zwyczajem ograniczającym spontaniczność i indywidualizm młodego człowieka. Wszyscy jednak dostrzegamy coś wartościowego i atrakcyjnego w dawnych obyczajach, a na pewno bardzo przeszkadza nam brak zwyczajnego „dzień dobry”, czy „dziękuję”.
Na początku krótkie wyjaśnienie. Zobaczcie, że bardzo często dobre maniery, czy stosowanie zasady savoir-vivre streszczamy pojęciem „dobrego wychowania”. Oczywiście są to elementy dobrego wychowania, pamiętajmy jednak, że nie są one jego istotą. Dobre wychowanie to pojęcie o wiele szersze, opisujące całe spektrum kompetencji przygotowujących człowieka do dorosłego życia, budowania relacji, założenia rodziny, podejmowania wyzwań, bycia aktywnym członkiem społeczności, świadomym patriotą, dobrym pracownikiem itp. Znajomość i stosowanie zasad savoir-vivre oczywiście idą z tym w parze, ale doskonale zdajemy sobie sprawę, że nie są wystarczające. Misją Centrum Dobrego Wychowania jest kreowanie szerokiego spektrum kompetencji niezbędnych do aktywnego, dorosłego życia, a ten wpis dotyczy tylko wąskiego jego aspektu, jakim jest właśnie kwestia dobrych manier.
Jak więc zaprosić naszych uczniów do uczenia się i stosowania w życiu zasad savoir-vivre?
1. Pokaż, dlaczego warto uczyć się dobrych manier
Pierwszym elementem uczenia dobrych manier, jest pokazanie ich przydatności. Klasę dzielimy na mniejsze zespoły, które w punktach wypisują odpowiedź na pytanie:
Dlaczego warto znać i stosować zasady savoir-vivre?
Następnie zespoły prezentują swoje pomysły przed całą klasą.
Odpowiedzi na pytanie Dlaczego warto znać i stosować zasady savoir-vivre? mogą wyglądać na przykład tak (poniższymi pomysłami możemy zainspirować pracujące zespoły):
- Dobre maniery wprowadzają nas w świat kultury.
- Dobre maniery są wyrazem szacunku dla innych. Zachowując się kulturalnie okazujemy szacunek innym. Takie słowa jak „proszę”, „dziękuję”, „przepraszam”, przepuszczanie innych w drzwiach, czy szczery uśmiech, zawsze poprawiają humor osobom wokół nas (a przez to też nam).
- Kształtowanie dobrych manier do inwestycja na przyszłość. Umiejętność kulturalnego zachowania się i odnalezienia się w każdej sytuacji to jedna z podstawowych kompetencji przydatnych na rynku pracy i w całym dorosłym życiu.
- Wysoka kultura osobista pozwala na uniknięcie wielu nieprzyjemnych sytuacji. Zapewne każdemu z nas zdarzyło się niechcący potrącić kogoś w ruchliwym miejscu. Nikt z nas w takiej sytuacji nie lubi niekulturalnej reakcji potrąconej osoby, a więc i my, już od najmłodszych lat, kształtujmy umiejętność kulturalnego reagowania w takich sytuacjach.
- Nasze zachowanie zmienia świat. Nasze zachowanie wpływa na otoczenie wokół nas, tak samo jak otoczenie wpływa na nas. Jeśli używamy brzydkich słów, ludzie wokół nas również mogą zacząć to robić. Jeśli jesteśmy mili dla innych, wzrasta prawdopodobieństwo, że inni również będą mili dla nas.
2. Dobre maniery, a więc konkretnie co?
Następnie prosimy uczniów do spisania w punktach konkretnych zachowań, które określamy mianem dobrych manier, na przykład:
- mówienie „dzień dobry”, „do widzenia”
- okazywanie wdzięczności, mówienie „dziękuję”
- umiejętność przyznania się do błędu, mówienie „przepraszam” w sprawach zarówno błahych (nieumyślne potrącenie kogoś), jak i poważnych (niewywiązanie się z zobowiązania)
- przepuszczanie innych przez drzwi
- nieużywanie wulgaryzmów, slangu, niezrozumiałych słów
- ustępowanie miejsca w autobusie
- nie trzymanie łokci na stole w czasie posiłku
Może nas to zdziwić, ale uczniowie (nawet ci „niegrzeczni” i „źle wychowani”) wiedzą, co składa się na dobre maniery i będą w stanie wymienić wiele konkretnych zachowań.
Ćwiczenie ze spisywaniem konkretnych zachowań wpisujących się w zasady savoir-vivre również możemy przeprowadzić z podziałem na mniejsze zespoły. Poprośmy wtedy każdy zespół o spisanie zasad dotyczących zachowania w różnych sytuacjach, np.
- w relacjach z osobami starszymi
- w relacjach z osobami z niepełnosprawnościami
- w miejscach publicznych (np. muzeum, teatr)
- w środkach komunikacji publicznej
- w czasie posiłków
Po spisaniu zachowań przez zespół, przekazuje on kartkę ze swoimi pomysłami zespołowi po swojej prawej stronie (po okręgu). Teraz kolejny zespół może dopisać do danej kategorii swoje propozycje. Kiedy kartki „obejdą” okrąg i wrócą do zespołów, które jako pierwsze spisywały pomysły, możemy omówić je na forum całej grupy.
3. Zastosujmy to w życiu
Ostatnim elementem naszej lekcji będzie prośba do uczniów o wypisanie konkretnych postanowień i sytuacji, w których będziemy stosować zasady savoir-vivre. Najważniejsze myśli i punkty możemy dopisać do naszego grupowego kontraktu.
Możemy zaprosić uczniów do napisania i podpisania indywidualnego postanowienia dotyczącego stosowania jednej wybranej zasady savoir-vivre w najbliższym tygodniu (z jedną będzie łatwiej niż z wieloma). Po tygodniu spytamy uczniów o to, czy dotrzymali tej umowy z samym sobą i czy stosowali wybraną przez siebie zasadę. Na kolejny tydzień spiszemy kolejne postanowienie.
W tym celu możemy użyć prostej karty kreowania nawyków, którą przygotowałem modyfikując narzędzie opublikowane na moim blogu (tam karta obejmuje miesiąc i daty można automatycznie uzupełniać w Excel). Karta wygląda tak, że na każdy tydzień planujemy pracę nad jedną zasadą. Cały arkusz A4 obejmuje 4 tygodnie. Poszczególne tygodnie można od siebie odciąć.
Wykonanie działanie możemy zaznaczać w najwygodniejszy dla siebie sposób, np.:
- zakolorować kółeczko,
- zakreślać X,
- wpisywać procent,
- wpisywać dużą cyfrę od 1 do 10,
- kolorować cześć odpowiadającą części wykonanej czynności.
Pobierz arkusz pdf
Pobierz arkusz docx
Inne wpisy przybliżające tematykę dobrych manier, a konkretnie dotyczące postawy wdzięczności:
- Po co i jak uczyć wdzięczności (siebie i innych)?
- Weź słowo wdzięczności i podaj dalej [do pobrania]
- Karty Wdzięczności [do pobrania]
A tutaj jeszcze dwa wpisy z mojego bloga, gdzie piszę o kształtowaniu nawyków:
- Jak kształtować nawyki (czyli jak napisać doktorat w 15 minut dziennie)
- Arkusz Kształtowania Nawyku. Biblijna mądrość w kształtowaniu nawyków [do pobrania]
A Wy jakie macie pomysły na uczenie dobrych manier? Zapraszam do dyskusji w komentarzach.
Autor wpisu:
dr Michał Czakon
Pomysłodawca metod edukacyjnych Centrum Dobrego Wychowania, Psycholog, Trener, Dydaktyk, Autor bloga: jakdzialacskutecznie.pl, Autor pakietu metod 99 pomysłów na godziny wychowawcze.
