Bardzo otwierającą, a jednocześnie prostą metodą osiągania różnych celów zarówno w pracy indywidualnej, jak i grupowej jest metoda niedokończonych zdań. Prowadzący rozpoczyna zdanie, a uczeń lub uczniowie mają je za zadanie dokończyć...
Metodę tę możemy wykorzystywać w różnych celach: podsumowywania działań, pracy z trudnościami, wyrażania emocji, budowania dobrych relacji w grupie. Możemy wykorzystywać ją zarówno w pracy indywidualnej, jak i grupowej, choć przy stosowaniu jej w pracy grupowej należy pamiętać o pozostawieniu uczestnikom możliwości odmówienia dokańczania niektórych zdań, jeśli temat jest np. zbyt trudny.
W grupowym stosowaniu metody najlepiej poprosić grupę o zajęcie miejsc w kręgu, tak, żeby każdy widział wszystkie inne osoby. Pamiętajmy, żeby zaprosić wszystkie osoby do jednego kręgu, żeby nikt nie siedział za plecami kogoś innego. Czasami, np. w małej sali, przy dużej liczbie uczestników, jest to trudne, ale sprawa ta jest ważna z dwóch powodów: po pierwsze osoba siedząca poza kręgiem może w jakiś sposób poczuć się wykluczona, a po drugie, najczęściej bywa tak, że osoby siedzące poza kręgiem zaczynają ze sobą rozmawiać psując tym samym interakcje wewnątrzgrupowe.
Prowadzący zaprasza wszystkich uczestników po kolei do dokańczania zdań. Jeśli któryś z uczestników akurat na dany temat nie chce się wypowiadać – pozostawiamy my taką możliwość i nie naciskamy na wypowiedź. Jeśli w trakcie dokańczania zdań inni uczestnicy będą chcieli coś dodać – prowadzący nie zabrania im tego. Rozmowa może przyjąć ton swobodnego wypowiadania się, a kiedy dany temat się wyczerpie, wtedy prowadzący proponuje kolejne zdanie do dokończenia.
Uwaga! Dobrą praktyką przy tego rodzaju ćwiczeniach grupowych jest zakaz używania w wypowiedziach trzeciej osoby (on, ona, oni), ani mówienia o kimś w tej osobie. Mówimy tylko w pierwszej osobie (ja, my) lub w drugiej zwracając się bezpośrednio do danej osoby lub grupy osób (Ty, Wy). Jeśli np. ktoś chce powiedzieć: Dobrze współpracowało mi się z Mikołajem. To powinien wyrazić, to zwracając się bezpośrednio do osoby, o której mówi: Mikołaj, dobrze mi się z Tobą współpracowało.
W tej metodzie możemy użyć np. następujących zdań:
Opisujące fakty:
- W czasie naszej pracy moim zadaniem było…
- Moje zadanie polegało na….
- W czasie wykonywania zadania wydarzyło się…
Opisujących mocne strony:
- Moim zdaniem, najlepiej zrealizowanym aspektem pracy było…
- Gdybym miał to zadanie wykonywać jeszcze raz, na pewno powtórzyłbym…
- Najlepiej poszło mi…
Opisujących obszary do poprawy:
- Moim zdaniem, najgorzej zrealizowanym aspektem pracy było…
- Sprawa, która poszła mi najgorzej…
- Gdybym miał to zadanie wykonywać jeszcze raz, na pewno zrobiłbym inaczej…
Zbierających korzyści edukacyjne (tego rodzaju zdań możemy użyć w sytuacji niepowodzenia i trudności):
- Wykonywanie zadania nauczyło mnie…
- Najbardziej rozwojowym dla mnie zadaniem było… ponieważ…
- Element projektu, który był dla mnie wyzwaniem to…
- Ta trudność nauczyła mnie...
Planujących kolejne działania:
- Moim zdaniem, następnym razem zrobię...
- Sprawą, którą zmienię w następnym projekcie będzie…
- Gdybym miał wybrać jedną konkretną rzecz do zmiany, byłoby to…
Inne zdania podsumowujące i otwierające na dalsze działanie:
- Na koniec chciałbym jeszcze dodać, że… (osobiście bardzo lubię to zdanie, bo zazwyczaj „odsłania” to, co ludziom naprawdę leży na sercu i to jak się czują)
- Chciałbym podziękować za…
- Najbardziej poruszającym momentem było…
- Największą radość wzbudziło we mnie…
- Najbardziej motywującym aspektem pracy było…
Zdania dotyczące przeżywanych emocji:
- Na myśl o tym czuję...
- Emocją, która mi się z tym kojarzy jest...
- Kiedy o tym myślę, to pierwsze odczucie, które pojawia się w moim sercu to...
- Odczuciem/emocją, która ostatnio najczęściej mi towarzyszy jest...
Zdania budujące dobre relacje w grupie:
- Nie wiecie jeszcze o mnie, że...
- Bardzo lubię naszą grupę za...
- Momentem, który najbardziej lubię w „życiu” naszej grupy jest...
- Chciałbym podziękować Wam za...
- Chciałbym podziękować Ci... za...
- Chciałbym przeprosić Was wszystkich za...
- Chciałbym przeprosić Cię ... za...
- Żeby w naszej grupie wszyscy lepiej się czuli, zobowiązuję się do...
Zdania do swobodnej rozmowy (przytaczam je także we wpisie z zabawami słownymi na czas podróży):
- Warto być dobrym, bo…
- Moim największym marzeniem jest…
- Gdybym miał dużo pieniędzy, to…
- Gdybym się niczego nie bał, to…
- Gdybym wiedział, że wszystko mi się uda, to…
- Wolne wieczory spędzam…
- Lubię Was, ponieważ…
- Chciałbym Wam wszystkim podziękować za…
Metoda niedokończonych zdań może być również ciekawym sposobem edukacji w zakresie rozróżniania opinii od faktów – choć to bardziej w jej indywidualnym zastosowaniu, bo w pracy grupowej może nie być na to czasu. Kiedy uczeń wypowie zdanie, które zawiera w sobie element oceny i wartościowania (to było złe, to było dobre), możemy zapytać:
A czy to fakt, czy tylko Twoja opinia?
Nie chodzi tutaj o to, żeby podważać opinię ucznia, bo przecież mamy prawo do posiadania własnych opinii i własnego zdania i powinniśmy pomóc je wyrabiać, ale chodzi o to, żeby zaprosić do krytycznej refleksji, nad tym, co uczeń myśli:
- Czy inni ludzie też tak myślą?
- Czy moje zdanie nie jest subiektywne przez emocjonalny związek ze sprawą?
- Czy to w ogóle jest prawda?
Podobne treści w tym temacie:
- 6 sposobów jak podsumować zajęcia grupowe [do pobrania] – w wpisie też jest nieco o metodzie zdań niedokończonych oraz inne metody podsumowywania
- Weź słowo wdzięczności i podaj dalej [do pobrania] oraz Karty Wdzięczności [do pobrania] – dwie metody pomagające kształtować postawę wdzięczności w relacjach wewnątrzgrupowych
- Zrozumieć, Opanować i Wykorzystać Emocje – zbiór ćwiczeń [produkt w sklepie] – zbiór ćwiczeń do grupowej i indywidulanej pracy edukacyjnej w obszarze emocji
- Tutoring i Mentoring – Edukacja Spersonalizowana w Praktyce [płatny kurs] – kurs, w którym szczegółowo omawiam m.in. tę oraz inne metody podsumowywania
Jak podoba się Wam ta metoda? Macie może jakieś swoje pomysły na tego typu „otwierające” zdania niedokończone przydatne w pracy z ludźmi? Zapraszam do podzielenia się nimi w komentarzach.
Autor wpisu:
dr Michał Czakon
Pomysłodawca metod edukacyjnych Centrum Dobrego Wychowania, Psycholog, Trener, Dydaktyk, Autor bloga: jakdzialacskutecznie.pl, Autor pakietu metod 99 pomysłów na godziny wychowawcze.
